Энергозависимый селективный внутриклеточный протеолиз. Строение, активные центры и специфичность atp-зависимых протеиназ
1. Институт биоорганической химии им. М.М.Шемякина и Ю.А.Овчинникова РАНТип: Обзор Идентификатор PubMed: 11385997 Год: 2001 том: 47 выпуск :1 страницы: 3-19Реферат: Охарактеризованы основные ферментные системы селективного протеолиза, функционирующие в прокариотических и в эукариотических клетках и обеспечивающие поддержание внутриклеточного гомеостаза. Приведены сведения о структуре, активных центрах и специфичности по отношению к белкам-мишеням АТР-зависимых протеиназЗагрузить PDF: Ссылка: Ротанова Т.В., Энергозависимый селективный внутриклеточный протеолиз. Строение, активные центры и специфичность atp-зависимых протеиназ, Вопросы медицинской химии, 2001, том: 47(1), 3-19.
Список литературы
Открыть
1. Gottesman S., Maurizi M.R. (1992) Microbiol. Rev., 56, 592- 621. Scholar google search 2. Gottesman S. (1996) Ann. Rev. Genet., 30, 465- 506. Scholar google search 3. Goldberg A.L., Moerschell R.P., Chung C.H., Maurizi M.R. (1994) Meth. Enzymol., 244, 350- 375. Scholar google search 4. Gottesman S., Maurizi M.R., Wickner S. (1997) Cell., 91, 435- 438. Scholar google search 5. Gottesman S., Wickner S., Maurizi M.R (1997) Gen. Develop., 11, 815- 823. Scholar google search 6. Старкова Н.Н., Королева Е.П., Ротанова Т.В. (2000) Биоорган, химия, 26, 83- 96. Scholar google search 7. Соих О., Tanaka K., Golberg A.L. (1996) Annu. Rev. Biochem., 65, 801- 847. Scholar google search 8. Tanaka К., Li K., Ichihara A., Waxman L, Golberg A.L. (1986) J. Biol. Chem., 261, 15197- 15203. Scholar google search 9. Hilt W., Wolf D.H. (1996) Trends Biochem. Sci., 21, 96- 102. Scholar google search 10. Deshaies R.J. (1995) Trends Cell. Biol., 5, 428- 434. Scholar google search 11. Hicke L. (1997) FASEB J., 11, 1215- 1226. Scholar google search 12. Sommer Т., Wolf D.H. (1997) FASEB J., 11, 1227- 1233. Scholar google search 13. Goldberg A.L., John A.C.S. (1987) Annu. Rev. Biochem., 45, 747- 803. Scholar google search 14. Goldberg A.L. (1992) Eur. J. Biochem., 203, 9- 23. Scholar google search 15. Maurizi M.R. (1992) Experientia., 48, 178- 201. Scholar google search 16. Ciechanover A., Schwartz A.L. (1994) FASEB J., 8, 182- 191. Scholar google search 17. Pagano M. (1997) FASEB J., 11, 1067- 1075. Scholar google search 18. Tanaka K., Tanahashi K., Tsurumi C., Yokota K.Y., Shimbara N. (1997) Adv. Immunol., 64, 1- 38. Scholar google search 19. Van Melderen L., Gottesman S. (1999) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 96, 6064- 6071. Scholar google search 20. Ротанова Т.В. (1999) Биоорган, химия, 25, 883- 891. Scholar google search 21. Goldschmidt R. (1970) Nature., 228, 1151- 1154. Scholar google search 22. Charette M.F., Henderson G.W., Markovitz A. (1981) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 78,4728- 4732. Scholar google search 23. Chung C.H., Goldberg A.L. (1981) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 78, 4931 - 4935 Scholar google search 24. Chin T.D., Goff S.A., Webster Т., Smith Т., Goldberg A.L. (1988) J. Biol. Chem., 263, 11718- 11728. Scholar google search 25. Америк А.Ю., Чистякова Л.Г., Остроумова Н.И., Гуревич А.И., Антонов В.К. (1988) Биоорган, химия, 14, 408- 411. Scholar google search 26. Mizusawa S., Gottesman S. (1983) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 80, 358- 362. Scholar google search 27. Gottesman S, Stout V. (1991) Mol. MicrobioL, 5, 1599- 1606. Scholar google search 28. Van Melderen L., Bernard P., Couturier M. (1994) Mol. Microbiol., 11, 1151-1157. Scholar google search 29. Gronlund H., Gerdes K. (1999) J. Mol. Biol., 285, 1401- 1415. Scholar google search 30. Gottesman S., Gottesman M. (1981) Cell., 24, 225- 233. Scholar google search 31. Завильгельский Г.Б., Манухов И.В. (1997) Молекул, биология, 31, 945- 949. Scholar google search 32. Gonzalez M., Frank K.G., Levine A.S., Woodgate R. (1998) Gen. Develop., 12, 3889- 3899. Scholar google search 33. Америк А.Ю., Антонов В.К., Остроумова Н.И., Ротанова Т.В., Чистякова Л.Г. (1990) Биоорган, химия, 16, 869- 881 Scholar google search 34. Ротанова Т.В., Котова С.А., Америк А.Ю., Лыков И.П., Гинодман Л.М., Антонов В.К. (1994) Биоорган, химия, 20, 114- 125. Scholar google search 35. Amerik A.Yu., Antonov V.K., Gorbalenya A.E., Kotova S.A., Rotanova T.V., Schimbarevich E.V. (1991) FEBS Lett., 287, 211- 214. Scholar google search 36. Starkova N.N., Koroleva E.P., Rumsh L.D., Ginodman L.M., Rotanova T.V. (1998) FEBS Lett., 422, 218- 220. Scholar google search 37. Paetzel M., Dalbey R.E. (1997) Trends Biochem. Sci., 22, 28- 31. Scholar google search 38. Rasulova F.S., Dergousova N.I., Starkova N.N., Melnikov E.E., Rumsh L.D., Ginodman L.M., Rotanova T.V. (1998) FEBS Lett., 432, 179- 181. Scholar google search 39. Мельников Э.Э., Цирульников К.Б., Ротанова Т.В. (2000) Биоорган, химия, 26, 546- 554. Scholar google search 40. Yoshida M., Amano T. (1995) FEBS Lett., 359, 1- 5. Scholar google search 41. Chung C.H., Goldberg A.L. (1982) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 79, 795- 799. Scholar google search 42. Fu G.K., Smith M.J., Markovitz D.M. (1997) J. Biol. Chem., 272, 534- 538. Scholar google search 43. Tomoyasu Т., Yuki T., Morimura S., Mori H., Yamanaka K., Niki H., Hiraga S., Ogura T. (1993) J. Bacteriol, 175, 1344- 1351. Scholar google search 44. Herman C., Ogura T., Tomoyasu Т., Hiraga S., Akiyama Y., Ito K., Thomas R., d'Ari R., Bouloc P. (1993) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 90, 10861- 10865. Scholar google search 45. Akiyama Y., Yoshihisa Т., Ito K. (1995) J. Biol. Chem., 270, 23485- 23490. Scholar google search 46. Tomoyasu Т., Yamanaka K., Murata K., Suzaki T., Bouloc P., Koto A., Niki H., Hiraga S, Ogura T. (1993) J. Bacteriol., 175, 1352- 1357. Scholar google search 47. Confalonieri F., Duguet M. (1995) BioEssays., 17, 639- 650. Scholar google search 48. Tomoyasu Т., Gamer J., Bukau В., Kanemori M., Mori H., Rutman A.J., Oppenheim A.B., Yura Т., Yamanaka K., Niki H., Hiraga S., Ogura T. (1995) EMBO I , 14,2551- 2560. Scholar google search 49. Herman C., Lecat S., d'Ari R., Bouloc P. (1995) Mol. Microbiol., 18, 247- 255. Scholar google search 50. Lejfers G.G., Gottesman S. (1998) J. Bacteriol., 180, 1573- 1577. Scholar google search 51. Shetland Y., Koby S., Teff D., Mansur N., Oren D.A., Tatematsu K., Tomoyasu T., Kessel M., Bukau В., Ogura T., Oppenheim A.B. (1997) Mol. Microbiol.., 24. 1303- 1310. Scholar google search 52. Herman C., Thevenet D., d'Ari R, Bouloc P. (1997) J. Bacteriol., 179, 358- 363. Scholar google search 53. Akiyama Y., Kihara A., Tokuda H., Ito K. (1996) J. Biol. Chem., 271, 31196- 31201. Scholar google search 54. Shirai Y., Akiyama Y., Ito K. (1996) J Bacteriol, 178, 1141- 1145. Scholar google search 55. Katayama Y., Gottesman S., Pumphrey J., Rudikoff S., Clark W.P., Maurizi M.R. (1988) J. Biol. Chem., 263, 15226- 15236. Scholar google search 56. Hwang B.J., Park W.J., Chung C.H., Goldberg A.L. (1987) Proc. Natl. Acad. Sci. USA 84, 5550- 5554. Scholar google search 57. Gottesman S, Clark W.P., MauriziM.R (1990) J. Biol. Chem, 265, 7886- 7893. Scholar google search 58. Hwang B.J., Woo K.M., Goldberg A.L., Chung C.H. (1988) J. Biol. Chem., 263, 8727- 8734. Scholar google search 59. Maurizi M.R, Clark W.P., Katayama Y., Rudikoff S., Pumphrey I., Bowers В., Gottesman S. (1990) J. Biol. Chem., 265, 12536- 12545. Scholar google search 60. Wang J., Hartling J.A., Flanagan J.M. (1997) Cell., 91, 447- 456. Scholar google search 61. Maurizi M.R. (1991)Biochem. Soc. Trans., 19, 719- 723. Scholar google search 62. Thompson M.W., Maurizi M.R. (1994) J. Biol. Chem, 269, 18201- 18208. Scholar google search 63. Woo K.M., Chung W.J., Ha D.B., Goldberg A.L., Chung C.H. (1989) J. Biol. Chem 264,2088- 2091. Scholar google search 64. Maurizi M.R, Thompson M.W., Singh S.K., Kim S.H. (1994) Meth. Enzymol., 244,314- 331. Scholar google search 65. Aizenman K., Engelberg-Kulka H., Glaser G. (1996) Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 93, 6059- 6063. Scholar google search 66. Gottesman S. (1996) Regulation of Gene Expression in <Escherichia coli.> Eds E.C.C. Lin, A.S. Lynch. Austin, TX. RG Landers Company, pp.503- 519. Scholar google search 67. Gottesman S., Clark W.P., de Crecy- Lagard V., Maurizi M.R. (1993) J. Biol. Chem, 268, 22618- 22626. Scholar google search 68. Schirmer E.С., Glover J.R., Singer M.A., Lindquist S. (1996) Trends Biochem. Sci., 21, 289- 296. Scholar google search 69. Wojtkowiak D., Georgopoulos C., Zylicz M. (1993) J. Biol. Chem., 268, 22609-22617. Scholar google search 70. Lehnherr H., Yarmolinsky M.B. (1995) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 92, 3274- 3277. Scholar google search 71. Schweder Т., Lee K.H., Lomovskaya O., Matin A. (1996) J. Bacteriol., 178, 470-476. Scholar google search 72. Rohrwild M., Coux O., Huang H.C., Moerschell R.P., Yoo S.J., Seol J.H., Chung C.H., Goldberg A.L. (1996) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 93, 5808- 5813. Scholar google search 73. Chuang S.E, Burland V., Plunkett G. 3d, Daniels D.L., Blattner F.R. (1993) Gene, 134, 1- 6. Scholar google search 74. Lupas A., Zwickl P., Baumeister W. (1994) Trends Biochem. Sci., 19, 533- 534. Scholar google search 75. Yoo S.J., Shim Y.K., Seong I.S., Seol J.H., Kang M.S., Chung C.H. (1997) FEBS Lett, 412, 57- 60. Scholar google search 76. Kanemori M., Nishihara K., Yanagi H., Yura T. (1997) J. Bacteriol., 179, 7219-7225. Scholar google search 77. Missiakas D., Schwager F., Betton J.M., Georgopoulos C., Raina S. (1996) EMBO J., 15, 6899- 6909. Scholar google search 78. Seol J.H., Yoo S.I., Shin D.H., Shim Y.K., Kang M.S., Goldberg A.L., Chung C.H. (1997) Eur. J. Biochem, 247, 1143- 1150. Scholar google search 79. Huang H., Goldberg A.L. (1997) J. Biol. Chem. 272, 21364- 21372. Scholar google search 80. Yoo S.J., Seol J.H., Seong I.S., Kang M.S., Chung C.H. (1997) Biochem. Biophys. Res. Commua, 238, 581- 585. Scholar google search 81. Shrimer E.C., Glover J.R., Singer M.A., Lindquist S. (1996) Trends Biochem. Sci. 21, 289- 296. Scholar google search 82. Kessel M., Maurizi M.R., Kim В., Kosis E., Trus B.L., Singh S.K., Steven A.C. (1995) J. Mol. Biol., 250, 587- 594. Scholar google search 83. Ebel W., Skinner M.M., Dierksen K.P., Scott J.M., Trempy J.E. (1999) J. Bacteriol., 181, 2236- 2243. Scholar google search 84. Smith C.K., Baker T.A., Sauer R.T. (1999) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 96, 6678-6682. CrossRef Scholar google search 85. Wickner S, Maurizi M.R. (1999) J. Biol. Chem., 274, 3363- 3371. Scholar google search 86. Hochstrasser M. (1996) Annu. Rev. Genet, 30, 405- 439. Scholar google search 87. Haas A.L., SiepmannT.J. (1997) FASEB J., 11, 1257- 1268. Scholar google search 88. Pickart C.M. (1997) FASEB J., 11, 1055- 1066. Scholar google search 89. Grziwa A., Baumeister W., Dahlmann В., Kopp F. (1991) FEBS Lett., 290, 186-190. Scholar google search 90. Lowe J., Stock D., Jap В., Zwickl P., Baumeister W., Huber К (1995) Science., 268,533 : 539. Scholar google search 91. Groll M., Ditzel L., Lowe J., Stock D., Bochtler M., Bartunik H., Huber R. (1997) Nature, 386, 463- 471. Scholar google search 92. Orlowski M. (1990) Biochemistry, 29 10289- 10297. Scholar google search 93. Heinemeyer W., Fischer M., Krimmer T., Stachon U., Wolf D.H. (1997) J. Biol. Chem., 272, 25200- 25209. Scholar google search 94. Arendt C.S., Hochstrasser M. (1997) Proc. Natl Acad. Sci. USA, 94, 7156- 7161. Scholar google search 95. Seemuller K., Lupas A., Stock D., Lowe J., Huber R., Baumeister W. (1995) Science, 268, 579- 582. Scholar google search 96. Kisselev A.F., Akopian T.N., Woo K.M., Goldberg A.L. (1999) J. Biol. Chem., 274, 3363- 3371. Scholar google search 97. Kisselev A.F., Akopian T.N., Castillo V., Goldberg A.L. (1999) Mol. Cell., 4, 395- 402. Scholar google search 98. Orino K., Tanaka K., Tamura Т., Sone S., Ogura Т., Ichihara A. (1991) FEBS Lett, 284, 206- 210 Scholar google search 99. Dubiel W., Ferrell K., Pratt G., Rechsteiner M. (1992) J. Biol. Chem., 267, 22699- 22702. Scholar google search 100. DeMartino G.N., Moomaw C.R., Zagnitko O.P., Proske R.J., Chu- Ping M., Afendis S.J., Swaffield J.C., Slaughter C.A. (1994) J. Biol. Chem., 269, 20878- 20884. Scholar google search 101. Haas A.L, Siepmann TJ. (1997) FASEB J., 11, 1257- 1268. Scholar google search 102. Lee D.H., Goldberg A.L. (1998) Trends Cell Biol., 8, 397- 403. Scholar google search 103. Sharp P.M., Li W.H. (1987) J. Mol. EvoL. 25, 58- 64. Scholar google search 104. Chau V., Tobias J. W., Bachmair A., Mariott D., Ecker D.J., Gonda D.K., Varshavsky A. (1989) Science, 243, 1576- 1583. Scholar google search 105. Varshavsky A. (1992) Cell, 69, 725- 735. Scholar google search 106. Bachmair A., VarshavskyA. (1989) Cell, 56, 1019- 1032. Scholar google search 107. Gonda D.K., Bachmair A., Wunning I., Tobias J.W., Lane W.S., Varshavsky A. (1989) J. Biol. Chem., 264, 16700- 16712. Scholar google search 108. Rogers S., Wells R., Rechsteiner M. (1986) Science, 234, 364- 368. Scholar google search 109. Rechsteiner M., Rogers S. W. (1996) Trends Biochem. Sci., 21, 267- 271. Scholar google search 110. Glotzer M., Murray A.W., Kirschner M.W. (1991) Nature, 349, 132- 138. Scholar google search 111. Tu G.- F, Reid G.K, Zhang J.- G., Moritz R.L., Simpson R.J. (1995) J. Biol. Chem., 270, 9322- 9326. Scholar google search 112. Keiler K.C., Silber K.R., Downard KM., Papayannopoulos I.A., Biemann K., Sauer R.T. (1995) Protein Sci., 4, 1507- 1515. Scholar google search 113. Bowie J.U., Sauer R.T. (1989) J. Biol. Chem., 264, 7596- 760 Scholar google search 114. Gottesman S., Wickner S., Jubete Y., Singh S.K., Kessel M., Maurizi M. (1995) Cold Spring Harbor Symp. Quant. Biol., 60, 533- 548. Scholar google search 115. Kutejova E., Durcova G., Surovkova K., Kujela S. (1993) FEBS Lett., 329, 47- 50. Scholar google search 116. VanDyck L., Pearce D.A., Sherman F. (1994) J. Biol. Chem., 269, 238- 242 Scholar google search 117. Pajic A., Tauer R, Feldmann H., Neupert W., Longer T. (1994) FEBS Lett., 353, 201- 206. Scholar google search 118. Arlt H., Tauer R, Feldmann K., Neupert W., Longer T. (1996) Cell, 85, 875- 885. Scholar google search 119. Guelin K., Rep M., Grivell L.A. (1994) Yeast, 10, 1389- 1394. Scholar google search 120. Leonhard K., Herrmann J.M., Stuart R.A., Mannhaupt G., Neupert W., Longer T. (1996) EMBO J., 15, 4218- 4229. Scholar google search 121. Suzuki C.K., Suda K., Wang N., Schatz G. (1994) Science, 264, 273- 276. Scholar google search 122. Pearce D.A., Sherman F. (1995) J. Biol. Chem., 270, 1141- 1155. Scholar google search